చెంతనే సదా యుంచుకోవయ్యా - త్యాగరాజ స్వామి రామభక్తి

చెంతనే సదా యుంచుకోవయ్యా 

మంతుకెక్కు శ్రీమంతుడౌ హనుమంతు రీతిగ శ్రీకాంత 

తలచిన పనులను నే తెలిసి తలతో నడచి సంతసిల్లుదురా

పలుమారు బల్క పనిలేదు రామభరతుని వలె త్యాగరాజనుత

ఓ రామా! లక్ష్మీపతీ! ఎంతో భాగ్యవంతుడు, నీ పరమభక్తునిగా ప్రసిద్ధి చెందిన హనుమంతుని వలె మమ్ము నీ చెతనే యుంచుకొనుము. నీవు తలచిన పనులన్ని తెలివితో మెలకువతో శిరసావహించి సంతోషించెదను. మరల మరల చెప్పనవసరం లేకుండా నువ్వు చెప్పిన పని చేసెదను. అలా చేసిన భరతుని వలె నన్ను ఎల్లప్పుడు నీ చెంతనే యుంచుకొనుము.

- సద్గురువులు త్యాగరాజ స్వామి

రాముని బంటుగా హనుమ ఎంత ప్రసిద్ధి చెందాడో లోకవిదితమే. అసాధ్యమనుకున్న కార్యములను రామభక్తితో సాధించిన ధీరుడు ఆ హనుమ. అలాగే, అన్న మనసెరిగి ఆయన మాట శిరసావహించి జాగృత స్థితిలో యున్నవాడు భరతుడు. వారిద్దరిలా తనకు కూడా ఎల్లప్పుడూ ఆయన చెంతనే యుండే భాగ్యాన్ని కలిగించమని త్యాగరాజస్వామి ఈ కీర్తన ద్వారా కోరారు. మంతుకెక్కు అన్న పదానికి ప్రసిద్ధి చెందిన అని అర్థం. కీర్తనలో ఆ పదాన్ని ఉపయోగించి రామభక్తులలో హనుమకున్న అగ్రస్థానాన్ని త్యాగయ్య చాటారు. త్యాగరాజస్వామికి తెలుగు భాషపై ఉన్న పట్టు కొన్ని పదప్రయోగాలు గమనిస్తే అర్థమవుతుంది. నిరంతరము స్వామి ఆజ్ఞకై వేచియుండే హనుమ కార్యసిద్ధి హనుమంతునిగా పేరొందాడు. సీతమ్మ జాడను తెలిపిన హనుమను రాముడు హత్తుకొని ఉత్తమునిగా వర్ణించాడు. లక్ష్మణునికి ప్రాణం పోసి సంజీవని హనుమంతుడయ్యాడు. రాక్షససేనను సంహరించి వీర హనుమంతుడయ్యాడు. అందుకే సీతమ్మ సకల గుణ సంపన్నుడు అని పొగడి ముత్యాల హారాన్ని ఆ హనుమకు బహుమతిగా ఇచ్చింది. నిరంతర రామసేవా భాగ్యంలో తరిస్తూ దాసాంజనేయుడైనాడు. ఆ హనుమ వలె తనను ఎల్లప్పుడూ చెంతనే ఉంచుకోమని త్యాగరాజు కోరారు. అలాగే, అన్నపై అనన్యమైన భక్తి, గౌరవం కలవాడు భరతుడు. రాజ్యాన్ని త్యజించి అన్న పాదుకులను సింహాసనంపై యుంచి ధర్మాన్ని నిర్వర్తించిన వాడు ఆ భరతుడు. ఆ భరతుడంటే రామునికి అమితమైన వాత్సల్యం. అటువంటి వాత్సల్యం కోసం తనను చెంతనే యుంచుకోమని త్యగయ్య రాముని కోరారు. రామభక్తి సామ్రాజ్యంలో ఓలలాడే బంటులకు అలసట ఉండదు, ఎంత సేవ చేస్తే అంత సంతోషం. ఆ భావనలనే త్యాగయ్య ఈ కీర్తన ద్వారా తెలియజేశారు.

కుంతలవరాళి రాగం దాటు స్వరాలతో హనుమంతుని కుప్పిగంతులను గుర్తు చేస్తుందని నూకలవారు విశ్లేషించారు. అందుకే ఈ కీర్తనకు ఆ రాగాన్ని ఉపయోగించారు త్యాగరాజస్వామి. కుంతలవరాళి రాగంలో ఈ కృతిని వినండి.

చెంతనే సదా యుంచుకోవయ్యా!